Bij de achteruitgang van de Boqueria-markt kwam het chique Barcelona slechts twee, drie jaar geleden tot een abrupt einde. Hier begon naast de afvalcontainers een armoediger wereld. Gelukkig is dat nu veranderd. Het ‘armenhuis’ van de stad werd in de afgelopen twintig jaar met kunst, cultuur en cafés van allerlei aard opgekalefaterd. Om van een alomvattende sanering te spreken is echter overdreven. De wijk heeft zich de laatste tijd verbeterd en lonkt met enkele bezienswaardige hoogtepunten, maar blijft altijd nog een beetje de thuisbasis van Barcelona’s ‘achterbuurtkinderen’.
Op muizenjacht met de dikke kater van Fernando Botero aan de Rambles del Raval.
Het indrukwekkende museumgebouw van Richard Meier, het Museu d’Art Contemporani de Barcelona , vleide zich in de jaren 90 als een wit luxeschip in de zee van armoede. Het zond echter wel werkzame impulsen tot verandering uit. In zijn kielzog kreeg El Raval zijn eigen Ramblas met bars en cafés. Galeries, boekwinkels en vintageshops gaven gehoor aan de roep om kunst. De buurt kreeg zo hier en daar het karakter van een boheemse wijk. Bij de collectie en het geëxposeerde materiaal in het MACBA ligt de nadruk op Catalaanse kunstenaars. Inmiddels behoren ook de ernaastgelegen voormalige kerk van het Convent dels Àngels (16e eeuw) samen. met het middeleeuwse kloostercomplex tot het museum als expositie- en evenementenruimten. Tussen het moderne gebouw van Richard Meier en het gotische complex ligt de Plaça dels Àngels als ontmoetingsplek van de internationale skaterscene.
Naast het museum huist het Centre de Cultura Contemporània de Barcelona (CCCB) in het voormalige ’Huis der Barmhartigheid’. Waar ooit de armen te eten kregen, worden nu tentoonstellingen, concerten en dansopvoeringen gehouden. De binnenplaats van het CCCB fascineert door een grote, op de gevel aangebrachte spiegel, die het blauw van de lucht als het ware verandert in een wanddecoratie.
In 1909 was El Raval een brandhaard tijdens de Setmana tràgica (‘tragische week’), een reeks van bloedige confrontaties tussen de door anarchisten en door radicale republikeinen gesteunde arbeidersklassen. De opgekropte woede van de armen richtte zich vooral tegen de rijke en machtige Kerk. In deze week werden in Barcelona 12 kerken, 40 kloosters en nog 24 andere kerkelijke gebouwen in brand gestoken.
Levendige scene
Vanaf hier is het slechts enkele minuten lopen naar de Carrer Elisabets. Sinds 1962 loopt hier rond 14 uur de bar Elisabets vol vanwege de betaalbare burgermanskost. Een paar meter verder is het de moeite waard om een kijkje te nemen in de gerenommeerde boekhandel La Central del Raval , die tussen de oude muren van een barokke kapel zijn plek gevonden heeft. Verderop kun je zien hoe een succesvol schoenenmerk zich ook in de hotellerie inmengt (Camper, C/ Elisabets, 11, zie ook). Via de Carrer del Dr. Dou gaan we ‘omlaag’, wat in het centrum van Barcelona altijd ‘richting de haven’ betekent. In deze straatjes hebben fijnproevers, vooral vegetariërs, de keuze. In En Ville overheerst een ongedwongen verheven stijl met verfijnde keuken. Het Biocenter om de hoek behoort al lang tot de eerste fijnproeversrestaurants voor vegetariërs.
Van ziekenhuis tot designschool
De volgende dwarsstraat is de Carrer del Carme. De hier gevestigde boetieks, designshops, cafés en bars maken hem levendig en geliefd. Vanaf hier komt je via de tuinen van het Antic Hospital Santa Creu (Passatge de l’Hospital) gemakkelijk in de Carrer de l’Hospital. Het in de 15e eeuw geopende Antic Hospital Santa Creu moet destijds tot de beste Europese hospitaals hebben behoord. Hier werd ook op 7 juni 1926 Antoni Gaudí opgenomen, nadat hij op zijn vaste wandeling door een tram was geschept. Hij overleefde het niet. Tegenwoordig zijn hier de Catalaanse nationale bibliotheek en de kunst- en designschool Escola Massana gehuisvest. In de winkel Curtidos pinós is al vijf generaties lang een ambachtelijke leerlooierij gevestigd met een aantrekkelijk assortiment lederwaren.